|
Geboren |
22 januari 1913 Roermond |
|
Gedeporteerd |
|
|
Vermoord |
24 september 1942 Berlijn |
|
Adres |
Godsweerdersingel 48, Roermond |
|
Familie |
Echtgenoot van Roza (Rosel) Schöngross |
Max Behretz was een zoon van het echtpaar David Behretz en Emma Arensberg. Het gezin woonde destijds op het adres Voorstad St. Jacob 34. Vader Behretz was evenals zíjn vader veehandelaar en bovendien lid van het bestuur van de Roermondse Israëlitische gemeente. In 1937 trouwde Max met de uit Polen afkomstige Jodin Rosel Schöngross (1911-1994). Hij was radiomonteur van beroep. In zijn vrije tijd was hij lid van de Roermondse Reddingsbrigade en voorzitter van de Roermondse afdeling van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Als vredesactivist verzette hij zich al vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog tegen het nationaalsocialisme. In april 1933 richtte hij samen met de Duitse verzetsheld Theo Hespers vanuit het gehucht Gebroek bij Roermond een verzetsgroep tegen het nationaalsocialistische regime op. Aangezien de dreiging van Duitse zijde van dag tot dag toenam, vertrokken Max en Rosel, na vergeefse pogingen om naar Engeland te vluchten, rond maart 1940 naar Eindhoven. Op grond van zijn verzetsactiviteiten, die de aandacht van de Gestapo hadden getrokken, werd hij daar in augustus 1940 gearresteerd. Hij werd overgebracht naar de Klingelpütz-gevangenis in Keulen. Bijna twee jaar heeft hij hier in voorarrest doorgebracht. Tijdens de verhoren bleek dat de Gestapo goed geïnformeerd was over zijn activiteiten. In juli 1942 werd Max overgebracht naar de strafgevangenis Plötzensee in Berlijn. Tijdens een schijnproces werd hij beschuldigd van acties in de jaren 1933-1935, hetze tegen de Duitse bezetter, het plegen van spionage en voornemens tot geweldpleging. Door het Volksgerichtshof werd hij schuldig bevonden aan hoogverraad en veroordeeld tot de doodstraf. Ondanks zijn verzoek tot herziening van de zaak werd Max Behretz op 24 september om 04:36 uur geëxecuteerd door onthoofding met de valbijl. Opvallend is dat, hoewel op alle processtukken in zijn strafdossier ‘Jude’ staat, dit aspect in het vonnis niet genoemd wordt. Hoewel hij niet op het Oude Kerkhof te Roermond begraven is, wordt de naam van Max Beretz (zonder h) wel vermeld op de grafsteen van zijn ouders die daar hun laatste rustplaats hebben op de nieuwe joodse begraafplaats.
Links
Literatuur
- Hein van der Bruggen, ‘Max Behretz (1913-1942). Het verzet van een vredesactivist in Roermond’, Spiegel van Roermond 19 (2011), p. 64-97
- Hein van der Bruggen, Aspecten van Joods Leven in Roermond en Midden-Limburg 1275-2018 (Hilversum 2021), p. 146, 188-189, 192, 217, 233-234, 275, 278, 312, 339