Bisschop Gijsen van Roermond had in een interview gezegd dat homo’s geen volwaardig lid van de katholieke kerk konden zijn. De toenmalige Nederlandse Vereniging voor Homofielen COC wilde daartegen demonstreren in de straten van Maastricht.
In Roermond natuurlijk
Maar een jonge homo in Venray, Kees-Karel Peters, vond dat dat moest gebeuren in Roermond, waar de bisschop woonde en werkte. Hij vroeg het Jongeren Advies Centrum (JAC) in Roermond of de organisatoren daar hun hoofdkwartier mochten inrichten. Het JAC steunde in die tijd allerlei progressieve initiatieven en ging akkoord. Op één voorwaarde: er moest iemand van het JAC bij de organisatie betrokken worden. Dat werd Riet Slabbers, zelf hetero maar solidair met de homobeweging. Ze was de enige vrouw en de enige Roermondenaar in de werkgroep ROZA, die verder bestond uit Hans van der Weijden, Gé van der Aa en Michiel Hafkamp.
De naam Roze Zaterdag
De naam Roze Zaterdag was gekozen als steek onder water naar de bisschop. De demonstratie was gepland op de zaterdag van de Goede Week – officieel Stille Zaterdag, de dag tussen Goede Vrijdag en Paaszondag. Stil zou het niet worden! Wel roze, de kleur van de roze driehoek, oorspronkelijk het merkteken dat homoseksuelen in de concentratiekampen van de nazi’s moesten dragen (net zoals de jodenster voor joden).
Voorlopers
De acceptatie van lesbiennes, homo’s en biseksuelen stond in 1979 nog in de kinderschoenen, laat staan die van transgenders en interseksuelen. Dat niet-hetero’s in een demonstratie massaal hun ware gezicht lieten zien, was nieuw. De eerste Gay Pride Parade was in 1970 gehouden in New York, ter herdenking van de Stonewall-rellen een jaar eerder. Die rellen waren uitgebroken na een politie-inval in de homobar Stonewall Inn. In Nederland waren er wel eens kleinere demonstraties geweest, maar de Roze Zaterdag in Roermond was de eerste grote homodemonstratie in ons land.
Steun en tegenwerking
De demonstratie tegen bisschop Gijsen en zijn anti-homostandpunt kreeg steun van bekende Nederlanders en politieke partijen, zelfs van het CDA. De Roermondse politiecommissaris George van Vlijmen liep mee in de demonstratie. De katholieke elite zou hem dat trouwens niet vergeven. Toen Van Vlijmen een jaar later met pensioen ging, zorgde zij ervoor dat hij géén koninklijke onderscheiding kreeg.
En er was meer weerstand. Een handjevol Gijsen-aanhangers hield een tegendemonstratie. ROZA kon nergens een zaaltje huren voor het slotfeest; alles was zogenaamd voor die datum al volgeboekt. Daarom werd er een grote tent opgezet aan de Maashaven. Dat was achteraf maar goed ook, want in plaats van 500 mensen kwamen er meer dan 3000 mensen opdagen.
Het feest in de tent was een geïmproviseerde aaneenschakeling van ‘vrolijke’, min of meer provocerende optredens. Ook tijdens de demonstratie liepen enkele mensen mee in travestie of in een uitdagende outfit – tot afgrijzen van het CDA, dat achteraf zijn steun aan de demonstratie terugtrok. Met die uitbundige acts en outfits was de toon gezet voor de feestelijke Roze Zaterdagen die zouden volgen. Roermond had geschiedenis geschreven.
Grote foto: Hans van Dijk, Anefo / Wikimedia Commons.