Door John Vaessen
In een toespraak ter gelegenheid van de jaarlijkse Dodenherdenking bij het verzetsmonument op het Zwartbroekplein te Roermond op 4 mei 2018 vestigde de voorzitter van de Roermondse Vrouwenraad Charlotte Schlicher-Beltjens de aandacht op de destijds 95 jaar oude verzetsvrouw Truus Jetten (1923-2022). Zij was de oudste dochter van een groot gezin dat woonachtig was in het buurtschap De Weerd. Gedurende de Tweede Wereldoorlog lukte het haar vele Joodse kinderen te helpen onderduiken en zo voor een mogelijk transport naar de vernietigingskampen te behoeden. Samen met haar zus Ella (links op de foto) en haar inmiddels overleden ouders heeft zij voor haar verzetswerk in 1997 de Israëlische Yad Vashem-onderscheiding in ontvangst mogen nemen.
Verzetsvrouw
Truus Jetten was reeds op veertienjarige leeftijd als administratief medewerkster werkzaam in de confectiezaak van Cees Hiegentlich aan de Markt 27. Vanaf 12 maart 1941 kreeg elke Joodse onderneming in Roermond een Verwalter of Treuhänder. Truus, die bij het uitbreken van de oorlog zeventien jaar was, weigerde echter voor de Pruus te gaan werken. De vader van Truus was een bekende van Cees Hiegentlich; ze kenden elkaar van het beugelen in De Weerd.
Vanaf 1933 vluchtten vele Joden uit Duitsland naar Nederland om aan de gevolgen van het nationaalsocialisme te ontkomen, zo ook naar Roermond. De boerderij van de ouders van Truus was een ideale locatie om Joodse vluchtelingen te verbergen. Ze woonden in een vrij afgelegen gebied, hadden een groot gezin waarin één kind meer of minder niet opviel en er was voldoende voedsel. Het eerste Joodse kindje dat Truus vanuit Amsterdam in veiligheid wist te brengen was Rosalie, een nichtje van Cees Hiegentlich, later uit veiligheidsoverwegingen Lieke genoemd.
In de maanden daarna haalde Truus steeds meer familieleden en kennissen van haar voormalige werkgever naar Limburg. Soms verbleven er wel meer dan twintig onderduikers, kinderen en volwassenen, tegelijkertijd bij de familie Jetten. In het begin bekostigde Truus de treinreizen zelf, maar later werd ze via een netwerk voor hulp aan onderduikers financieel ondersteund. Vervolgens werd Eindhoven haar ‘ophaallocatie’ met het doel Joodse kinderen naar een onderduikadres elders te brengen. Soms werden er ook spontaan kinderen naar het gezin Jetten gebracht, waarbij Truus zich afvroeg hoe men wist van hun activiteiten. Haar grootste zorg echter was het om ook die kinderen uiteindelijk een veilig onderkomen te bieden. In de hechte gemeenschap van De Weerd was het normaal dat men zich verzette tegen de Duitse bezetter. Behalve de familie Jetten waren ook de families Barten en Van As nauw betrokken bij het verzet.
Cees Hiegentlich (in 1924 o.a. medeoprichter van de Roermondse Hockeyclub Concordia) werd op 2 september 1943 in Auschwitz vermoord.
Vroedvrouw
Na het behalen van haar MULO-diploma volgde Truus vanaf augustus 1944 in Heerlen een opleiding tot vroedvrouw. Op 17 september 1944 maakte zij aldaar de bevrijding mee. Pas op 3 mei 1945 lukte het Truus haar familieleden, waarvan ze niet wist of ze nog in leven waren, weer te ontmoeten. Twee dagen later ging ze plichtsgetrouw weer terug naar Heerlen teneinde haar opleiding af te maken. Vervolgens vertrok zij naar het buitenland en oefende haar beroep als vroedvrouw uit op diverse plaatsen ter wereld. Op 77-jarige leeftijd keerde zij terug naar Nederland. Dankzij de familie Jetten uit De Weerd hebben vele onderduikers weten te overleven. Jarenlang hebben sommigen van hen nog het contact met Truus onderhouden. Zij vond het vanzelfsprekend dat ze zich gedurende de oorlog verdienstelijk maakte met het laten onderduiken van voornamelijk Joodse kinderen. Het ontvangen van de eervolle Yad Vashem-onderscheiding zwakte zij, bescheiden als zij was, later af door te zeggen ‘det dit neet neudig gewaes waas’. Hoe waar is echter het Joodse gezegde ‘Wie één mens redt, redt de hele mensheid.’
Truus Jetten overleed, bijna 100 jaar oud, op 17 juni 2022. In haar overlijdensadvertentie wordt zij gekenschetst met de woorden Observeren, Concluderen, Handelen en Zwijgen.
Bronnen:
- Roel Rijks, ‘De Joodse onderduikers van de familie Jetten’, www.heerlenvertelt.nl
- Hein van der Bruggen, Aspecten van Joods Leven in Roermond en Midden-Limburg 1275-2018 (Hilversum 2021)
- Hugo Levels, Verdraagtj uch! Van vuistslag tot uitgestoken hand. De Tweede Wereldoorlog in het Leudalgebied (Haelen 2010)
- Met dank aan Charlotte Schlicher-Beltjens, Roermond