Door John Vaessen
Aan de Kapellerlaan 36-40 te Roermond was tot 1999 het klooster van de zusters van Retraite gevestigd. Heden ten dage bestaat enkel nog het kloostergedeelte, de voormalige Villa Mallmann, genoemd naar de eigenaar die het gebouw in 1911 verkocht aan de ‘Filles de la Sainte Vierge de la Retraite de Vannes’ . Een verblijf van drie of vier dagen in een retraitehuis bood de retraitanten gelegenheid om ver van hun vertrouwde omgeving tot stilte en bezinning te komen. Dit werd het gesloten retraitewerk genoemd. In Frankrijk waren de ‘Soeurs de la Retraite’ al sinds het einde van de 17de eeuw actief met deze vorm van retraitewerk. Toen ze in 1905 vanwege de antiklerikale politieke situatie Frankrijk moesten verlaten, vestigden ze zich in Luik en vervolgens in Eijsden. Met steun van bisschop Drehmanns kon in juni 1906 de eerste gesloten retraite in het bisdom Roermond en daarmee in heel Nederland worden opgericht. Vanwege het succes van het retraitewerk in Eijsden en de komst van nog meer Zusters van de Retraite vanuit Frankrijk was het niet verwonderlijk dat de toenmalige bisschop van Roermond het mogelijk maakte een tweede retraitehuis te openen aan de Kapellerlaan.
Het neoclassicistische gebouw waarin de Zusters van Onze Lieve Vrouw der Retraite in 1911 hun nieuwe klooster stichtten werd rond 1882 gebouwd en stond oorspronkelijk bekend als de Villa Claus, genoemd naar de uit Duitsland afkomstige industrieel Philip Claus. Hij was de oprichter van een aan ‘het Deemsel’ (nabij de Roersingel) gelegen fabriek voor bewerking van katoenen, wollen en halfwollen stoffen. Op haar hoogtepunt verschafte deze fabriek werk aan 400 fabrieksarbeiders en 600 thuiswerkers, waaronder 200 kinderen. Villa Claus werd in 1898 gekocht door de zakenman Willem Mallmann, directeur van de Chemische Werken Roermond die er 42.000 gulden voor betaalde. Met zijn gezin bewoonde hij het pand tot 1910 toen zijn onderneming failliet verklaard werd. Vervolgens kochten de zusters het gebouw en lieten het tot klooster verbouwen.
De opening door Mgr. Drehmanns vond plaats op 31 mei 1913. In het retraitehuis konden alle vrouwen, ongeacht hun afkomst of leeftijd, zich enkele dagen terugtrekken om tot geestelijke bezinning te komen. Na de opening werd de villa verscheidene keren uitgebreid. Zo werd er aan de rechterzijde een nieuwe vleugel aangebouwd, de zogenaamde witte kloosterbouw. In 1931 ontving het retraitehuis 818 bezoekers, in 1932 steeg het aantal naar bijna 1400. Ook in de jaren 1935/1936 bezochten ruim 1000 retraitanten jaarlijks dit bezinningsoord. In 1939 werd links van het retraitehuis een nieuwe kapel en onderkomen voor de retraitanten gebouwd naar een ontwerp van de Roermondse architect Jan Bongaerts. Op 6 januari 1940 werd de kapel door bisschop Lemmens ingewijd. In het retraitehuis werden naast bijeenkomsten van katholieke organisaties ook vergaderingen gehouden.
In 1999 werd de kapel afgebroken en verdween eveneens de bekende Lourdesgrot in de voortuin. De karakteristieke villa bleef echter gespaard. In 2000 verleende de gemeente Roermond een sloopvergunning voor het gehele complex, die echter nooit uitgevoerd werd. Na tot 2019 als kantoorgebouw in gebruik geweest te zijn werd het gebouw gerenoveerd en kreeg het een woonfunctie onder de naam ‘Francheville’, genoemd naar de stichteres van het eerste retraitehuis te Vannes (Frankrijk), Catharine de Francheville (1620-1689). Het ernaast gelegen gebouw, nu in gebruik als advocatenkantoor, draagt als herinnering de naam ‘La Retraite’ boven de toegangsdeur.
Tussen 1914 en 1968 zijn in totaal 25 retraitezusters begraven in drie bij elkaar in de buurt gelegen grafvelden op het Oude Kerkhof te Roermond. Ook op de algemene begraafplaats ‘Tussen de Bergen’ bevinden zich kloostergraven van de ‘Filles de la Sainte Vierge de la Retraite de Vannes’. Overigens hebben nazaten van Philip Claus, de oorspronkelijke eigenaar van het gebouw, hun laatste rustplaats op het protestantse gedeelte van het Oude Kerkhof. Na zijn faillissement vestigde Willem Mallmann zich in Luik (B) en is daar vermoedelijk ook overleden.
