De fotografen werkten voor het Monumenten Inventarisatie Project. Ze maakten een longlist van kandidaat-Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940. Eén daarvan was dit onduidelijke bouwwerk in Asenray. Het was vervallen en dichtgetimmerd. Het heeft de eindstreep niet gehaald en is geen Rijksmonument geworden. Maar wat was dit eigenlijk voor een gebouw?
Een eigen kapel
Asenray bestond eeuwenlang uit buurtschappen en boerderijen zonder voorzieningen. De inwoners vielen onder Maasniel. Daar waren de herbergen te vinden en ook een kerk, een school, een kleine markt en het raadhuis.
Maar in 1903 veranderde dat. Asenray kreeg een eigen schooltje van twee klaslokalen en een onderwijzerswoning. De kinderen hoefden niet langer elke dag zeven tot acht kilometer heen en weer te lopen naar Maasniel. Schuin tegenover de school verrees een kapel, gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Goede Raad. Voor de mis moesten de mensen nog steeds naar Maasniel, maar vanaf nu konden ze dicht bij huis hun rozenkrans bidden.
Deze kapel was het merkwaardige gebouw dat in 1989 de aandacht trok van de fotografen.
Kleuterschool, bibliotheek, jeugdhuis…
Asenray groeide verder. Er kwam een echte kerk (1917), waardoor de kapel overbodig werd. De school kreeg nog vóór de Tweede Wereldoorlog extra lokalen. Na de oorlog kwam er een ‘bewaarschool’, waar de kleuters van het dorp leerden ‘fröbelen’. Dat gebeurde in de oude kapel. Het gebouw werd opgedeeld in lokalen en andere ruimtes. De spitsboogramen maakten plaats voor grote ramen onder betonnen balken. Het torentje aan de oostkant van het dak verdween. Het kruis aan de westkant bleef wel bewaard.
Daarna heeft het gebouw verschillende sociaal-culturele bestemmingen gehad. Eerst als bibliotheek en als jeugdhuis. Maar met de komst van gemeenschapshuis De Duup in 1974 werd het gebouw opnieuw overbodig. Na een periode als stalling voor auto’s en opslagloods kwam het leeg te staan. Het werd uiteindelijk gered door het collectief Fondation l’Aigle, dat het gebouw moderniseerde met onder meer technische installaties, Velux-dakramen, staalconstructies, een entreeportaal en een vluchttrap. Sindsdien is de oude kapel in gebruik geweest als ruimte voor lezingen, exposities, schildercursussen, muzikale avonden en concerten, als galerie (Galerie Thélème) en als woning.
Bij al deze veranderingen nam de kapel als een kameleon steeds een nieuwe gedaante aan.
Dertig jaar na het Monumenten Inventarisatie Project werd Nederland opnieuw overspoeld door een legertje inhuurkrachten met fotocamera’s. Nu voor het project Street View van het bedrijf Google. Deze keer fotografeerden ze niet alleen bijzondere gebouwen uit de jaren 1850-1940, maar álle gebouwen. Wie goed kijkt, kan op de Google-foto nog steeds sporen van de oude kapel herkennen.
Ontleend aan: J. Janssens, ‘De lijdensweg van een kapel’, Ruimtelijk 1999.
Grote foto: Google Street View.