Kapel
Al in 1224 – Roermond bestond nog maar net – hielden de Roermondenaren Sint-Nicolaas in ere. In een oorkonde uit dat jaar staat namelijk dat de Munsterabdij niets te zeggen had over de Sint-Nicolaaskapel. Die kapel, zo weten we uit latere vermeldingen, lag op de plek van de huidige Minderbroederskerk. In 1308 schonk de graaf van Gelre de kapel aan een groep monniken van de minderbroedersorde om daar een klooster te stichten.
Het ingangsportaal van de kerk zoals wij die kennen is opgetrokken uit grote brokken natuursteen. Pas vanaf 1200 kwam het gebruik van baksteen op. Waarschijnlijk braken de monniken de oude, in natuursteen gebouwde Sint-Nicolaaskapel in de vijftiende eeuw af en vormde het sloopmateriaal de basis voor hun nieuwe, veel grotere kerk.
Ze zegelden hun brieven trouwens met een afbeelding van Sint-Nicolaas.
Schippers
De oudste kern van de stad is de Markt en omgeving. Als de Nicolaaskapel in 1224 al bestond, dan strekte Roermond zich toen al uit van de Markt tot aan de Bakkerstraat. Verder weten we dat Sint-Nicolaas in de hoge middeleeuwen vereerd werd als schutspatroon van de schippers – vandaar die stoomboot waarmee Sinterklaas ieder jaar over zee naar Nederland komt. Als Sint-Nicolaas vóór 1250 ergens vereerd werd, dan waren daar ook schippers. Roermond was in 1224 dus geen boerennederzetting meer, maar een plaats waar schippers handelswaar vervoerden over de Maas.
De beroepsvereniging van de Roermondse schippers stond onder meer bekend als de Sint-Nicolaasbroederschap. Maar ook wel als de kogelbroeders. Die naam komt van een speciale muts, de ‘kogel’, die nieuwe leden bij hun inwijding opgezet kregen.
De schippers hadden hun verenigingslokaal (de ‘gaffel’) in het pand van restaurant Aruna, op de hoek Kraanpoort / Sint-Nicolaasstraat. Dat straatje is waarschijnlijk genoemd naar de Sint-Nicolaasbroeders, de schippers dus. Zij onderhielden ook het Sint-Nicolaasaltaar in de Sint-Christoffelkerk, waarop een scheepje met een kruisbeeld was geplaatst. Dat scheepje is tegenwoordig nog te zien op het Onze-Lieve-Vrouwealtaar.
In het Oud-stadsarchief van Roermond zijn allerlei documenten over de Sint-Nicolaasbroeders en hun altaar te vinden.
Herten
Herten had vroeger ook een Sint-Nicolaaskapel, of beter -kapelletje. Dat heeft alleen niets met schippers te maken. Het was een wegkapelletje onder een lindeboom op een kruispunt aan de grens met Roermond. De oudste vermelding is van 1461. In die tijd was de heilige Nicolaas niet alleen meer de beschermheilige van de schippers, maar ook van de gevangenen, bankiers, graan- en wijnkooplieden, apothekers, parfumeurs, prostituees – en van de kinderen.
Grote foto: desinterklaassite.nl.