Door John Vaessen
De graven van de twee uit Maasniel en Roermond afkomstige verzetsstrijders Jacobus (Sjaak) Frencken (1921-1944) en Albertus (Bair) Reulen (1916-1944) bevinden zich broederlijk naast elkaar op het uit 1785 stammende gedeelte van de begraafplaats. Vooral het door steenhouwer Henderickx gemaakte grafmonument van Sjaak Frencken valt op door de gebeeldhouwde tekst met de zogenaamde specifieke ‘dansende lettertjes’, de in mozaïek uitgevoerde Nederlandse vlag die naar de verkeerde kant 'waait' en de letters K.P., die staan voor Knok Ploeg. Wat de vlag betreft: dit is een eerbetoon aan de overledene die vanuit zijn graf de vlag naar de goede kant ‘ziet’ waaien. De Knok Ploeg was een groep die actief was in het verzet tegen de Duitse bezetter, bijvoorbeeld met overvallen op distributiekantoren. Op het grafmonument van Bair Reulen wordt de verkeerde overlijdensdatum vermeld: 15 juli in plaats van 10 juni. Ook hebben Frencken en Reulen vanaf 1942 uit Duitsland afkomstige Franse krijgsgevangenen en later Brits en Amerikaans vliegtuigpersoneel, dat ze dikwijls ophaalden in doorgangshuizen in Roermond, helpen vluchten. Vanaf 1943 werkten ze nauw samen met pater Louis Bleijs CSsR. Via contacten met een fotograaf en een drukker kregen zij pasfoto’s en valse papieren voor vluchtelingen. Begin 1944 waren zij, samen met de uit Noord-Limburg afkomstige K.P.’er Pierre de Bie, ook actief bij de K.P. Alkmaar. Tegelijkertijd bleven ze beschikbaar voor regionale acties.
Overval
Op 18 februari 1944 vertrokken Frencken, Reulen en De Bie vanuit het voormalig hotel ‘Het Gouden Kruis’ in Roermond, schuin tegenover de ‘Kapel in ’t Zand’, gekleed in Duitse uniformen per fiets naar het dorp Haelen om daar het gemeentehuis te overvallen. Bij aankomst aldaar werd aangebeld en bij het openen van de deur stormden de K.P.’ers naar binnen en sloten de aanwezige burgemeester en wethouder op in de kluis. Een deel van het bevolkingsregister werd in de brandende kachel gegooid en distributiekaarten en blanco persoonsbewijzen werden meegenomen. De actie werd naderhand door hen omschreven als gemakkelijk en succesvol.
Arrestatie en executie
Op 22 mei 1944 reisde het drietal per trein naar Amsterdam om twee pistolen op te halen. Op het Centraal Station werden zij opgewacht door koerierster Elsje ('Kek') IJzerdraat die hen de pistolen zou overhandigen. Uiteindelijk gebeurde dat op een verraden adres in de Van Breestraat, waar zowel Frencken en Reulen alsook IJzerdraat gearresteerd werden. De Bie was hierbij niet aanwezig. Op zaterdagochtend 10 juni 1944 vond een ‘Polizeistandgericht’ in het hoofdkwartier van de beruchte Duitse Sicherheitsdienst (SD) aan de Euterpestraat plaats waar Frencken en Reulen, samen met nog vijf andere kompanen, waaronder de bekende Amsterdamse verzetsstrijder Gerrit van der Veen, ter dood veroordeeld werden. Dezelfde dag werd het vonnis middels fusillade in de duinen van Bloemendaal voltrokken. Pas maanden ná de bevrijding, op 3 september 1945 werden de stoffelijke resten van de Limburgers in de duinen gevonden. Op 10 september daaropvolgend hebben Sjaak Frencken en Bair Reulen op de begraafplaats in Roermond hun definitieve laatste rustplaats gekregen.
Bekendmaking
In de krant ‘het Vaderland’ van 15 juni 1944 verscheen onder de kop ‘Officieele bekendmakingen’ onderstand bericht:
“Naar de Höhere SS- und Polizeiführer ‘Nordwest’ bekend maakt, heeft het Polizeistandgericht de volgende Nederlanders ter dood veroordeeld:
1. den fabrieksarbeider Albert Reulen uit Roermond geb. 12 Nov.1916
2. den lasscher Jacobus Frenken uit Maasniel (Limburg) geb. 7 Nov.1921
De veroordeelden hadden als leden van een terroristengroep deelgenomen aan de gewapende overvallen op het gemeentehuis Haelen op 18 Febr.1944, op het gemeentehuis in Venhuizen op 28 Maart 1944 en op het gemeentehuis in Heiloo op 12 Mei 1944. Daarbij werden levensmiddelenbonnen, geld, formulieren voor persoonsbewijzen en andere zaken in vrij grooten getale gestolen. Bij den overval op het gemeentehuis in Venhuizen heeft een der daders den zich te weerstellenden Ned. politie-agent neergeschoten. Daarmee hebben de veroordeelden zich schuldig gemaakt aan deelneming aan een geheime organisatie, aan voortgezette sabotage en aan het onbevoegd bezit van vuurwapens. Het vonnis is na onderzoek van de gratiekwestie voltrokken.”
Pierre de Bie, die de oorlog overleefd heeft, heeft zijn twee zonen, Albert en Jacques, vernoemd naar zijn hier begraven medeverzetsstrijders. Zowel Bair Reulen als Sjaak Frencken zijn postuum onderscheiden met het ‘Kruis van Verdienste’ voor moedig optreden in verband met vijandelijke acties.
Ontleend aan: John Vaessen, ‘Dood, maar niet vergeten’. Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond.